कुंदापूरमधे मी पाहिलेले चित्रपट. माझ्या आयुष्यातला पहिला हिंदी चित्रपट "दुश्मन'.

चित्रपट, नट-नटी हा बहुतांश लोकांचा आवडता विषय! आमच्या कुंदापूरमधे दोन सिनेमागृह होते. गीता टॉकीज आणि पूर्णिमा टॉकीज. गीता टॉकीज मावशीच्या घराजवळ होतं व पूर्णिमा टॉकीज थोडं लांब.. मुख्य रस्त्यावर होतं. मी सातवीपर्यंत कुंदापूरला होतो. यादरम्यान बरेचसे चित्रपट पाहिले. मला वाटतं.. मी पाचवीपासून चित्रपट पाहायला सुरुवात केली. मी पाचवीत असतांना पहिला "दुश्मन" हा हिंदी चित्रपट बघितला. त्यानंतर बरेचसे चित्रपट पाहिले. "बंगारदा मनुष्य" कन्नड मधला सर्वात गाजलेला चित्रपट; जसा हिंदीमधला "शोले". "बंगारदा मनुष्य" मधला नायक डॉ.राजकुमार! ज्याला कर्नाटकात देव मानतात जसा क्रिकेटमधे सचिन तेंडुलकर. डॉ.राजकुमारचे बरेचसे चित्रपट गाजलेत. सर्व चित्रपटांत त्यांनी फक्त नायकाचीच भूमिका बजावली आहे. गाणीपण त्याने स्वतःच गायली आहेत. "बंगारदा मनुष्य" म्हणजे सोन्यासारखा माणूस. या चित्रपटात तो राज्यात हरितक्रांती आणायचा विचार करतो. शेतकऱ्यांना एकत्र आणायचा प्रयत्न करतो. त्याला खलनायक विरोध करतो. पण नायिका त्याला साथ देते. शेवटी नायक जिंकतो. त्यानंतरचा चित्रपट "गन्धदा गुडी"! 'गंध' म्हणजे चंदन. 'गुडी'चा अर्थ देऊळ. 'चंदनाच देऊळ' या चित्रपटातसुद्धा नायकाची भूमिका डॉ.राजकुमार यांचीच. राज्यात चंदनाची तस्करी होत असते. नायक त्याला थांबवतो. या चित्रपटात घनदाट जंगल, चंदनाची झाडं, जंगली प्राणी खूप छान चित्रिकरण केलेलं आहे. "नागरहावू' म्हणजे नाग सर्प. या चित्रपटात विष्णू वर्धन नायक असतो. त्याचं नांव रामाचारी असतं. शाळेत परीक्षा सुरू असतांना नक्कल करण्यासाठी दोन्ही पायाला चिठ्या लावून आलेला असतो आणि हळूच पॅन्ट वर करून नक्कल करायचा प्रयत्न करतो. मास्तर पकडतात आणि पॅन्ट उतरवायला लावतात सर्वांसमोर त्याची इज्जत जाते. तो खूप मस्तीखोर असतो. पण मनाने चांगला, कोणाचे ऐकत नसतो. तो सारखा डोंगरावर भटकत असतो. चित्रदुर्ग नावाच्या डोंगरावर चित्रीकरण केलंय. मोठे मोठे दगड त्यातून रस्ता.. दृश्य छान दिसतं. चित्रपटाच्या शेवटी नायक आणि नायिका दोघे जीव देताना वाईट वाटतं.

"भक्त कुंभारा" हा कन्नड मधला डॉ.राजकुमार यांचा एक गाजलेला चित्रपट. याचं मराठीत पण रूपांतर झालं आहे. देवावरची भक्ती-श्रद्धेमुळे, शेवटी त्याला देव प्रकट होऊन वर देतो. हा चित्रपट बघतांना लोकं खूप भावनिक होतात. नायक कुंभार असतो मातीच्या वेगवेगळ्या प्रकारच्या वस्तू बनवत असतो. तो हे काम करत असताना देवाची प्रार्थना करत असतो. मातीच्या गोळ्यावर उभा राहून तुडवत असतो. तेवढ्यात त्याचं बाळ त्याच्या पायाखाली येते आणि मरण पावते. माझ्यापण डोळ्यात पाणी आलं होतं. त्याचं दुसरं लग्न होतं. स्वतःचे दोन्ही हात कापून घेतो. त्याची भक्ती-श्रद्धा पाहून स्वतः देव त्याच्याकडे मदतनीस म्हणून कामाला येतो. शेवटचं गाणं "विठ्ठलाऽऽ पांडुरंगाऽऽ" "विठ्ठलाऽऽ एल्ली मरेयादे एके दुरादे".. कुठे लपलास तू पांडुरंगा.. का माझ्या पासून दूर गेलास?.. शेवटी त्याला देव प्रसन्न होतो.. त्याला त्याचे दोन्ही हात परत मिळतात.. त्याचं बाळ पण मिळतं.

"मुरूवरे वज्रगलू', 'राजदुर्गदा रहस्य', 'एम्मे थमन्ना, 'शरपंजरा' असे अनेक चित्रपट पाहिले. मी जास्त करून डॉ.राजकुमार नायक असायचा असेच चित्रपट पाहायचो. पाहून आल्यावर मित्रांसोबत चर्चा असायची. चित्रपटातलं दृश्य, मारामारी, गाणी, अमुक-तमुक, खूप गम्मत वाटायची. नुकताच 'शोले' सिनेमा लागला होता, मी पाहिला नाही. मुंबईत सिनेमा लागल्यानंतर पाच-सहा महिन्यांनी हिंदी चित्रपट आमच्या गावाला यायचे. आम्ही चर्चा करायचो समजा, राजकुमार आणि धर्मेंद्रची फाईट झाली तर कोण जिंकेल? आमचा राजकुमार धर्मेंद्रपेक्षा स्ट्राँग आहे वगैरे. 'बॉबी' चित्रपट लागला होता. पण त्याचं पोस्टर बघून मला जायला दिलं नाही.

ताई आणि ताईच्या मैत्रिणी हिंदी सिनेमाला जाणार होत्या. सिनेमा हिंदी होता. आम्हाला फक्त कन्नड सिनेमा बघायची परवानगी होती. हिंदी सिनेमात मारामारी आणि वेगळं असायचं. पाचवीपासून अभ्यासात हिन्दी व बाजूला सर्व मुस्लिम असल्याकारणाने आम्हाला थोडंफार हिंदी बोलताही येत होतं आणि समजायचंही. "दुश्मन" हा माझ्या आयुष्यातला पहिला चित्रपट होता. या चित्रपटात राजेश खन्ना नायक आणि मुमताज नायिका. मला कोणीच माहीत नव्हतं. मला सिनेमापेक्षा आईसकँडी, शेंगदाणे, चिक्की खाण्यात मजा यायची. तीनचा शो होता. पंधरा मिनिटं आधी गेलो तर तिकीट मिळायचं. मी, ताई अाणि ताईच्या मैत्रिणी होत्या दुपारची वेळ होती. पायाला चटके लागत होते. पायाला चपला नव्हत्या, अनवाणीच फिरायचो. आम्ही लवकरच पोचलो. सर्वांनी पैसे काढले.. माझे आणि ताईचे पैसे दिले. तिकिटं काढली. पंधरा मिनिटं आधी गेट उघडायचं. आम्ही आत गेलो गाणी सुरू होती थोड्यावेळात सिनेमा सुरू झाला. मला काहीच कळत नव्हतं. मी ताईला सारखं विचारायचो हे काय आहे? हा कोण आहे? काय करतो?, वगैरे. राजेश खन्ना दारू पिऊन ट्रक चालवत असतो. त्याच्या ट्रकखाली एक माणूस येतो आणि मरतो. मग त्याला कोर्टात नेतात. मला अजूनही ते दृश्य आठवतंय.. बरेचसे जज लोकं बसलेले.. त्याला शिक्षा सुनावली जाते.. ज्याला तू मारलं आहेस त्याच्या घरी तुला मजुरी करावी लागेल. मागे बसलेले सर्व प्रेक्षक त्याला तसंच पाहिजे असं म्हणत होते. एक जाडासा पोलीस त्याला त्यांच्या घरी घेऊन जातो. एक माणूस ज्याचा एक पाय तुटलेला असतो. त्याला बघून मला मित्राच्या वडिलांची आठवण आली होती. 'खाजा' म्हणून जो मित्र माझा होता त्याच्या वडिलांचापण एक पाय तुटलेला होता. ते पण दोन्ही काखेत लाकडाच्या साहाय्याने चालायचे. त्यांच्या घरी काम करायला लागतो. तो चांगलं काम करून सुद्धा घरातले त्याला "दुश्मन" असं नाव ठेवतात. तो झाडाच्या खाली झोपलेला असतो, सर्वांना वाटतं की तो मेला. सर्वांना दुःख होतं. जेव्हा तो झाडाच्या खालून बाहेर येतो सर्वजण खुष होतात.. तेव्हाचं गाणं "दुश्मन जो जान से भी प्यारा है". नायक त्यांच्या घरी राहून बदललेला असतो. पण त्या घरातले लोकं त्याला माफ करत नाहीत. त्याच्यामुळे त्यांच्या मुलाचा मृत्यू झालेला असतो. शेवटची मारामारी.. नंतर त्याला घरातले सर्व माफ करतात. हा चित्रपट पाहिल्यानंतर कोणीही चित्रपटाविषयी बोलत असेल तर मी सांगायचो मी "दुश्मन" पाहिलाय. ज्याचा अर्थ मुंबईत आल्यावर मला समजला.